Salonrijtuigen in gebruik bij het 746th Railway Operating Battalion

Het is algemeen bekend dat veel spoorwegmaterieel tijdens de Tweede Wereldoorlog over de (oost)grens is weggevoerd. Bij terugkomst van twee salonrijtuigen na de oorlog zijn opschriften te vinden die erop duiden dat ze in gebruik zij geweest van het 746ste Railway Operating Battallion van het Amerikaanse leger. Op deze pagina de resultaten van een poging meer over deze geschiedenis te achterhalen.

Een foto van salonrijtuig A 7001 met dergelijke opschriften had al eens in 1985 in het tijdschrift Railhobby gestaan. Via de beeldbank van de Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen (NVBS) kwam ik een foto tegen waarop salonrijtuig A 6001 met soortgelijke opschriften te zien was. Met behulp van de beheerders van de beeldbank was op een scan in hogere resolutie de tekst op de zijwand van de A 6001 te achterhalen: HEADQUARTERS 746 RV.OPN.BN
Nu ik twee rijtuigen kende die bij het 746th R.O.B. in gebruik waren geweest, wilde ik daar wel meer van weten.

jabonthuis_foto04
Het juist uit Duitsland teruggekeerde salonrijtuig NS A 6001 bij de werkplaats te Utrecht. Dit rijtuig is het voormalige salonrijtuig A2 van de NCS. Op de zijwand is de tekst HEADQUARTERS 746 RY.OPN.BN. aangebracht. Utrecht, 16 maart 1946.
Foto: J.A. Bonthuis, collectie Stichting NVBS-Railverzamelingen

Op het internet zijn diverse publicaties over de Amerikaanse Railway Operating Battallions te vinden. Deze R.O.B.'s hebben als taak om gedurende een militaire operatie een aangewezen spoorwegnet te beheren en onderhouden. Indien nodig dient een ROB ook een spoorwegnet te vernietigen. Naast een Headquarters company, bestaat een R.O.B. uit een Company A, B en C en in gebieden met elektrische netten kan ook een Company D toegevoegd worden.

In de publicatie 746th Railway Operating Battalion 1944-1946 is op bladzijde 24 te lezen dat het hoofdkwartier in spoorwegrijtuigen was gevestigd:
On the 19th, of May the Kassel-Bielefeld line was taken over by the battalion and the 746th, now had "387" Miles of track to operate. Battalion headquarters was moved from Marburg to Kassel on the same day. The city of Kassel had been so damaged by Aerial bombardment and Artillery fire that it was necessary to establish headquarters in railroad cars.

jabonthuis_foto07
Het beschadigde voormalige salonrijtuig NS A 7001 (ex ABC 7301) van rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart te Utrecht. De opschriften op de zijwand vermeld COMMANDING OFFICER 746 RY.OPN.BN. Utrecht, 19 augustus 1950.
Foto: J.A. Bonthuis, collectie Stichting NVBS-Railverzamelingen

In een andere publicatie, Never to forget An informal History of Company D 746 R.O.B. is op bladzijde 71 eveneens een verwijzing te vinden naar het gebruik van spoorwegmaterieel als hoofdkwartier:
On the afternoon of September 11, 1945 [...] Outside of Roth and still within its ancient charm, is the Railway station. Over its rail line ran the prewar "Mitropa", "Europa" and the Hollywood famous "Orient Express" and here was the cars of Company "D's" headquarters.

746thrailwayoperatingbattalion1944-1946_kaart
Het 746th R.O.B. kwam op 25 januari 1945 aan land in Normandië en trok via Rouen, Marburg en Kassel naar München. Op de kaart is de route in rood weergegeven.
Bron: 746th Railway Operating Battalion 1944-1946.

Interessant aan de publicatie Never to forget An informal History of Company D 746 R.O.B. is dat er foto's zijn opgenomen waarop ook spoorwegmaterieel te zien is. Helaas zijn de scans op internet te slecht om het materieel te kunnen herkennen. De vervolgstap is een zoektocht naar bibliotheken in de Verenigde Staten waar deze publicatie in de collectie is opgenomen. De Indiana State Library reageert niet op mijn mail, maar de Library of Congress in Washington DC reageert wel. Zij sturen scans van een aantal foto's uit het boek waarop het materieel beter te zien is. Helaas is geen van beide salonrijtuigen herkenbaar op deze foto's.

neverforget_foto01
neverforget_foto02
Twee foto's uit het boek Never to forget An informal History of Company D 746 R.O.B. Op de bovenste foto is de Headquarter trein te zien. De onderste foto toont de eetruimte van de Mess car. Beide foto's zijn op 20 augustus 1945 in het Duitse Roth gemaakt.

En hier eindigt voorlopig de zoektocht naar meer informatie over het gebruik van beide salonrijtuigen door het 746ste Railway Operating Battallion. Mocht u meer informatie hebben over dit onderwerp, dan hoor ik dat graag.

Gebruikte bronnen:
- 746th Railway Operating Battalion 1944-1946
- Never to forget An informal History of Company D 746 R.O.B.
- Railroaders in Olive Drab: The Military Railway Service in World War II

Terug ...